Mardin`in Dargeçit ilçesine bağlı Ilısu Mahallesi`nde 12 bin yıllık geçmişiyle insanlık tarihine ışık tutan Boncuklu Tarla`da, yerleşimin sadece Neolitik Çağ değil, onun hemen öncesinde yaşanan Geç Epipaleolitik dönemde başladığı tahmin edilirken yüz binlerce boncuk bulunması ve bunların bir kısmının Taş Tepelerdeki hayvan figürlerini barındırması dikkat çekiyor. Çok sayıda kamusal binanın ortaya çıktığı kazılar, sanılandan binlerce yıl erken yoğun bakır kullanımı ile de arkeologları şaşırtıyor.Şanlıurfa'daki Taş Tepelerde dikilitaşlar ve kayalar üzerinde ortaya çıkan taş devri hayvan motiflerinin takılara işlenmesi ile dikkat çeken Mardin'deki Boncuklutarla'da arkeoloji dünyasında cevabı merak edilen kalkolitik çağın ne zaman başladığı tartışmalarını hararetlendirecek önemli bulgular ortaya çıkarıldı: Kazı Başkanı Doç. Dr. Ergül Kodaş, "Bakırın düşündüğümüzden daha fazla kullanıldığını görünüyor" dedi.

Mardin Kültür ve Turizm Müdürü Ayhan Gök, Mardin'in Dargeçit ilçesine bağlı Ilısu Mahallesi'ndeki Boncuklu Tarla'da Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın ve Mardin Valiliği'nin desteği ile süren arkeoloji kazılarında bugüne kadar çok önemli arkeolojik buluntulara ulaşıldığını ifade ederek, bunların arasında yer alan ve alana ismini veren boncukların müzede sergilendiğini belirtti.

Gök, " Boncuklu Tarla 2021 yılı itibarıyla Cumhurbaşkanı kararlı kazılar statüsüne alındı şimdi de Geleceğe Miras Projesi'ne dahil edildi. Burada kazılar önceden sezonluktu. İklim şartlarının el vermesiyle kazıların 12 aya uzaması daha verimli ve daha fazla buluntuya ulaşmamızı sağlayacak. Bu anlamda Boncuklu Tarla'nın Geleceğe Miras Projesi'ne alınması bizim için çok kıymetli. Kazılar sürdükçe daha erken önemli bulgular ortaya  ihtimali var" dedi. ,

Doç.Dr. Ergül Kodaş: Çok sayıda kamu binası, 200'den fazla iskelet ve 200 binden çok boncuk bulduk

Arkeolojik alanın 2008 yılında Ilısu Barajı ve HES Projesi kapsamında yapılan yüzey araştırmaları sırasında tespit edildiğini anımsatan Boncuklu Tarla Arkeoloji Kazıları Başkanı Doç. Dr. Ergül Kodaş,"Yapılan yüzey araştırmalarında alanın milattan önce 10 bin-8 bin arasındaki Çanak Çömleksiz Neolitik döneme tarihlenebileceği tahmin ediliyordu. Kazılar buranın tarihinin 1000 yıl kadar daha eskiye gittiğini, sadece Neolitik Çağ değil, onun hemen öncesinde yaşanan Geç Epipaleolitik dönemde de Boncuklu Tarla'nın iskan görmüş olduğu anlaşıldı. Boncuklu Tarla'da geniş bir alanda çalışma şansı bulduk. Bunun nedeni kazının 8. sezonunun olması, ikinci nedeni de yüzeye çok yakın buluntuların gelmesi. Çok sayıda tapınak diye anılan kamu binası, 200'ün üzerinde iskelet ve 200 binin üzerinde boncuk ele geçti. Bunun yanında taş bastonlar, taş kaplar ve kemikler gibi döneme özgü çok sayıda buluntu çıktı."

 Boncuklu Tarla'da henüzana kayaya ulaşılamadı, tarih daha geriye çekilebilir

Kazılar sürdükçe daha erken döneme gitme ihtimalinin de bulunduğunu anlatan Kodaş, Boncuklu Tarla'nın henüz ilk iskan gördüğü ana kaya üzerine ulaşamadıklarına dikkati çekti.Şimdiye kadar tarihlendirebildikleri tabaka olan milattan önce 11. binin altında bir tabakanın daha bulunduğunu, bununla ilgili kısıtlı bir bilgiye ulaşıldığını aktaran Kodaş, "Henüz bir tarihlendirme yapılamadı. Belki de daha erken dönemlere gidebilecek bilgiler elde edebileceğiz. Milattan önce 12. bine de gidebiliriz." diye konuştu.

Bölgede birçok yerde aynı döneme ilişkin çalışmaların yapıldığını anımsatan Kodaş, bunların bir yapbozun parçaları olduğunu dile getirdi

Bakırın kullanımı milattan önce 8 bin 500'lere kadar gidiyor

Boncuklu Tarla'nın özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yerleşik hayata, tarıma geçilen, kültürel ya da teknik değişimlerin yaşandığı yerleşimlerinden biri olduğuna işaret eden Kodaş, sözlerini şöyle tamamladı: "Kendine özgü özellikler taşıyor. Bu özelliklerden dolayı da bizim daha önce anlamlandıramadığımız ya da buluntularını tespit edemediğimiz birçok yeni bilgi veriyor. Örneğin, ilk kez bakırın kullanımı milattan önce 8 bin 500'lere kadar gidiyor. Bakırın düşündüğümüzden daha fazla kullanıldığını gösteriyor. Şanlıurfa bölgesinde gördüğümüz boğa biçimli gibi hayvan motiflerinin Boncuklu Tarla'da objeler, yani taş steller, banketler üzerine değil de taşınabilir şekilde boncuk halinde kullanıldığını gösteriyor. Bu da bizim daha önce düşünmediğimiz yeni bilgilerin elde edilebileceğini düşündürüyor.  Boncuklu Tarla, diğer yerleşimlerle beraber bu döneme yeni bilgiler veriyor. Bu dönem hakkında hep birlikte tarihi değiştirmemize yardımcı oluyor. Boncuklu Tarla önemli yerleşimlerden biri. Bakanlığın ve Valiliğin desteğiyle ekibimizle yaptığımız çalışmalarla Boncuklu Tarla'nın içinde bulunduğu alan tarihe ışık tutacak."